O tym, ze swoista nowość nauczania Soboru w danym przedmiocie nie ma wymiaru istotowego - jakościowego, lecz polega wyłącznie na jednorodnym wzroście ilościowym, na większym nasileniu działalności tego samego rodzaju: świadczy wstępnie już fakt, że innego rodzaju rozwój katolickiej teologii katolickiej po prostu jest nie do pomyślenia; szanując zakres prawdy objawionej oraz orzeczonej, rozwija się ona idąc coraz bardziej w głąb obszaru uprzednio ogrodzonego. Jeżeli bowiem przerwałaby płot i wyszła poza linię graniczną, to zatraciłaby ową niezbywalną cechę istotnego pokrewieństwa - jednorodności, a przez to - znalazłaby się na płaszczyźnie piśmiennictwa nowoprotestanckiego, na której dzisiaj rzeczywiście obraca się niestety wielu pisarzy uważających się za katolików. Należy pamiętać o tym, że Sobór Watykański II nie miał być czymś podobnym na przykład do tego, czym Rewolucja roku 1789 była dla Francji, albo - w życiu Rosjan Rewolucja Październikowa. Jeżeli bowiem w ogóle rzecz tę można ująć krótko, to powiedzieć można, że poprzez Sobór - przynajmniej w pojęciu jego zapalczywej awangardy nadreńskiej - pragnął Kościół jakby “odmłodnieć"; a przecież nawet coś takiego jest niezbywalnie nacechowane zachowaniem istotnej tożsamości podmiotu, który młodnieje;

podobnie - choć odwrotnym w kierunku - jak przy starzeniu się, kiedy to człowiek, który kończy na przykład 80 lat, jest tym samym podmiotem, jest tożsamy z człowiekiem, który 73 lata wcześniej szedł do pierwszej klasy szkoły podstawowej.

Tak wygląda bardzo ważne uzasadnienie przedwstępne, lecz istnieje rzeczy tej wiele świadectw też innych. Należy do nich wyjaśnienie dane przez Papieża Piusa XII; nauka, która jest bezpośrednim i miarodajnym źródłem rozważań Vaticanum II o stanie przyporządkowania - ukierunkowania (ordinari) niekatolików do jedynego Kościoła, jaki Chrystus Pan zbudował na Skale, którą jest Piotr i jego następcy. W encyklice swojej, dotyczącej tajemnicy Kościoła, Papież ów zaprasza tych, “którzy nie n a l e ż ą (non pertinent) d o widzialnego organizmu Kościoła Katolickiego, aby... każdy z nich usiłował wyrwać się ze stanu, w którym nie może być pewny swojego zbawienia wiecznego (de sempiterna cujusque propria salute securi esse non possunt). Chociaż bowiem na podstawie pewnego bezwiednego pragnienia (inscio quodam desiderio ac voto) są oni ukierunkowani - przyporządkowani (ordinentur) do Mistycznego Ciała Zbawiciela; to jednak pozbawieni są tylu i tak wielkich niebiańskich darów i pomocy, jakich można dostąpić jedynie w Kościele Katolickim (in catholica solummodo Ecclesia). Niech przeto wejdą do jedności katolickiej i, wszyscy razem z nami połączeni w jednym ustroju Ciała Jezusa Chrystusa, niech pod jedną Głową skupią się we wspólnocie naj chwalebniej szej miłości"³⁹ . Litterae encyclicae “Mystici corporis" (29 Junii 1943): AAS 35 (1943), ss. 242-243. - Z drugiej strony por. R. Mc AFEE BROWN, Rewolucja ekumeniczna — Wokół zagadnień katolicko-protestanckiego dialogu (z ang. tłum. H. BEDNAREK), Warszawa 1970, ss. 235-377; A. BARDECKI, Przełom, Kraków 1971, ss. 193-289; W.H. VAN DE PÓL, La fin du christianisme conventionnel (z holend. tłum. J. EVRARD), Paryż 1968, ss. 11-14; G.A. LINDBECK, Die theologischen Grundsatze der Liturgie-Reform: Ende der Gegenreformation? — Das Konzil. Dokumente und Deutung (oprac. J.Ch. HAMPE), Stuttgart-Berlin-Mainz 1964, ss. 90-101; M. SCHOOF, Przełom w teologi katolickiej. Początki, drogi, perspektywy (z holend. tłum. H. BORTNOWSKA), Kraków 1972, ss. 219-259. -W związku z tymi sprawami zob. PIUS PP. IX, Bulla .Ineffabilis Deus" (8 Dcc. 1854): DENZINGER-SCHOENMETZER 2803-2804;“...Ad honorem sanctae et individuae Trinitatis... auctoritate Domini nostri Jesu Christi, beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra declaramus, pronuntiamus et definimus, doctrinam, quae tenet, beatissimam Virginem Mariam in primo instanti suae conceptionis fuisse... ab omni originalis culpae labę praeservatam immunem, esse a Deo revelatam atque idcirco ab omnibus fidelibus firmiter constanterque credendam. - Quapropter si qui secus ac a Nobis definitum est, quod Deus avertat, praesumpserint corde sentire, ii noverint ac porro sciant, se propio judicio condemnatos, naufragium circa fidem passos esse et ab unitate Ecclesiae deferisse..."; PIUS PP. XII, Constitutio apostolica “Munificentissimus Deus" (l Nov. 1950): AAS 42 (1950), s. 770: “Quapropter... ad Omnipotentis Dei gloriam... auctoritate Domini Nostri Jesu Christi, Beatorum Apostolorum Petri et Pauli ac Nostra pronuntiamus, declaramus et definimus divinitus revelatum dogma esse: Immaculatam Deiparam semper Virginem Mariam, expleto terrestris vitae cursu, fuisse corpore et anima ad caelestem gloriam assumptam. - Quamobrem, si quis, quod Deus avertat, id vel negare, vel in dubium vocare voluntarie ausus fuerit, quod a Nobis defmitum est, noverit se a divina ac catholica fide prorsus defecisse"; BENEDICTUS PP. XV, Constitutio apostolica “Providentissima Mater Ecclesia" (27 Maji 1917) wprowadzająca Codicem Juris Canonici: “Itaque, invocato divinae gratiae auxilio, Beatorum Petri et Pauli Apostolorum auctoritate confisi, motu proprio, certa scientia atqua Apostolicae, qua aucti sumus, potestatis plenitudine, Constitutione hac Nostra, quam volumus perpetuo valituram, praesentem Codicem, sic ut digestus est, promulgamus, vim legis posthac habere pro universa Ecciesia decernimus, jubemus, vestraeque tradimus custodiae ac vigilantiae servandum"; TENŻE, Motu proprio “Cum Juris Canonici Codicem", c. III: AAS 9 (1917), s. 484: “Si quando, decursu temporum, Ecclesiae universae bonum postulabit, ut novum generale decretum ab aliqua Sacra Congregatione condatur, ea ipsa decretum conficiat... Si decretum a praescripto Codicis discrepet, Consilium (ad Codids canones authentice interpretandos) indicet cuinam Codicis legi nova lex sufficienda sit; si in decreto res vertetur de qua Codex sileat, Consilium constituat, quo loco novus canon vel novi canones sint in Codicem inserendi, n u mer o canonis, qui proxime antecedit, bis, ter etc.repetito, ne canon sede sua moveatur ullus aut numerorum series quoquo pacto perturbetur"; Codex Juris Canonici (1917), can. 6:

“Codex vigentem hucusque disdplinam plerumque retinet, licet opportunas immutationes afferat..."; JAN PAWEŁ PP. II, Constitutio apostolica “Sacrae disciplinae leges" (25 ianuarii 1983): Enchiridion Vaticanum VIII, 613. 617: “Quod si quaestico ponatur cur Ioannes XXIII necessitatem persenserit vigentis codicis reformandi, responsio f o r t a s s e in eodem codice, anno MCMXVII promulgato, invenitur. Attamen a l i a quoque responsio est, eademque praecipua: sdlicet reformatio Codicis iuris canonici prorus pości atque expeti videbatur ab ipso concilio, quod in Ecclesiam maximopere considerationem suam converterat... Quod si nunc considerationem intendimus ad naturam laborum, qui codicis promulgationem praecesserunt... id ciaro in lumine ponatur omnino oportet, huiusmodi labores spińtu insigniter collegiali ad exitum esse perductos; idque non solum respidt extemam operis compositionem, verum etiam ipsam conditarum legum substantiam penitus afficit"; PAWEŁ PP. VI, Litterae apostolicae motu proprio datae “Integrae servandae" quibus Sacrae Congregationis S. Officii nomen et ordo immutantur (7 decembris 1965): Enchiridion Vaticanum II, 481; zob. także przypisyv 34 i 173. Wbrew dosyć rozpowszechnianiu mniemaniu, chyba o wszystkich najtreściwszych oświadczeniach Soboru Watykańskiego II należy powiedzieć, że są zaczerpnięte lub co najmniej tkwią korzeniami w nauczaniu Papieża Piusa XII. Według badań jednego z najbardziej miarodajnych znawców owego pontyfikatu, “po tekstach biblijnych, nie ma źródła, które Sobór przytaczałby z taką częstotliwością jak dokumenty magisterium Piusa XII. Wyraźnych odnośników zawartych w przypisach urzędowych jest 180, a znajdują się one we wszystkich dokumentach soborowych i prawie zawsze dotyczą spraw podstawowych. Na przykład w Konstytucji ,Lumen gentium', która jest jakby osią (cardine) Soboru jest 31 cytatów; w ,Gaudium et spes' o obecności i działaniu Kościoła w świecie, 25; w ,Dei Verbum' bardzo ważnej ze względu na zagadnienia dotyczące Objawienia, Pisma Świętego i Tradycji, magisterium Kościoła itd., 8 cytatów; w Dekrecie o apostolstwie świeckich, 31; w Dekrecie o działalności misyjnej, 22; i w ten sposób przez dekrety o posłudze biskupów i kapłanów, o życiu zakonnym itd. Tym zaś, co ma jeszcze większe znaczenie jest to, że Sobór, chociaż idzie drogą rozwoju, w istocie nie oddala się (non si discosta netta sostanza) od magisterium i od dzieła Piusa XII, lecz je rozwija i wydobywa możności (le virtualita), jakie w nim były zawarte. Kiedy zaś przy wdrażaniu wskazań Soboru, w różnych środowiskach dokonywanym samowolnie i z nadużyciami, usiłowano odrzucić Piusa XII, zaistniało to, co on przewidział i czego starał się uniknąć: zeświecczenie, szerzenie się materializmu i nowego skupienia się na doczesności (temporalismo) także w Kościele, błądzenie w sprawach nauki wiary i obyczajów, a nawet obalenie nie tylko urzędu (istituzione), lecz także ducha ewangelicznego, mentalności i życia chrześcijańskiego"⁴⁰. R. SPIAZZI, Pio XII mezzo secolo dopo - Profilo storico-teologico di un Papa definito dal suo successore Giovanni XXIII: “Doctor optimus, Ecclesiae sanctae lumen, divinae legis ammonitor", con ricordi e testimonianze di Giovanni Paolo II, Giuseppe Siri, Domenico Tardini, Augusto Del Noce, Pascalina Lenhert, Bolonia 1991, ss. 27-28. Sobór przeto w rozważanej tu sprawie podjął w istocie nauczanie Piusa XII, wyrażając je czasem nieco innymi słowami. Częstym na przykład wyrażeniem Vaticanum II jest “pełna wspólnota", a ta - rozumiana jako przynależność do widzialnego ustroju Kościoła - ma takie samo znaczenie, jak używane przez całe wieki i za Papieża Piusa XII wyrażenie “przynależność do ciała (corpus)" ⁴¹. Por. Litterae encyclicae “Mystici corporis" (29 Jun. 1943): AAS 35 (1943), ss. 202-203. Ta zaś odróżniona jest od należenia tylko do duszy (anima) Kościoła⁴², Por. tamże, ss. 200-203, 218-219; M. JUGIE, Theologia dogmatica christianorun orientalium, ab Ecclesia Catholica dissidentium. 1.1: Theologiae dogmaticae Graeco-Russicae origo, historia, fontes. Paryż 1926, ss. 16-24; G. VAN NOORT, Tractatus de Ecclesia Christi, Amsterdam 1913, s. 83; J.H. NICOLAS, Synthese dogmatique - De la Trinite a la Trinite, Fryburg Szwajc. 1985, ss. 712-713; A. WINKLHOFER, Ueber die Kirche - Das Geheimnis Christi in der Welt, Frankfurt n/M. 1963, ss. 247-258.

co znowu Sobór nazywa “wspólnotą niedoskonałą" ⁴³ Decretum de oecumenismo “Unitatis redintergratio", n. 3. albo “przynależeniem w jakiś sposób (quodam modo pertinent)"⁴⁴. Tamże W związku z tym Konstytucja dogmatyczna o Kościele powiada: “Do społeczności Kościoła wcieleni są w pełni (plene in-corporantur) ci, którzy, mając Ducha Chrystusowego, w całości przyjmują przepisy Kościoła i wszystkie ustanowione w nim środki zbawienia, i w jego organizmie widzialnym (in eiusdem compage visibili) pozostają w łączności z Chrystusem rządzącym Kościołem przez Papieża i biskupów (cum Christo eam per Summum Pontificem atque episcopos regente), w łączności polegającej na więzach wyznania wiary, sakramentów i zwierzchnictwa kościelnego oraz wspólnoty" ⁴⁵. Constitutio “Lumen gentium", n. 14. Oprócz tego, że w obydwu oświadczeniach treść jest taka sama, warto zwrócić uwagę na to, że Sobór posłużył się i to niemal dosłownie, wyrażeniem Piusa XII “adspectabilis-visibilis compago (organizm widzialny)".

Poszczególne społeczności wyznaniowe, przede wszystkim zaś chrześcijańskie, przyporządkowane są do Kościoła Katolickiego w stopniu tym większym, im znaczniejsza jest przez nie zachowana cząstka pierwotnego Dziedzictwa pełnego. “Wśród pierwiastków i dóbr, dzięki którym razem wziętym, sam Kościół buduje się i ożywia, niektóre, i to liczne i znamienite, mogą istnieć poza widocznym obrębem Kościoła Katolickiego (extra visibilia Ecclesiae Catholicae saepta)... Wszystko to, co pochodzi od Chrystusa i do Niego prowadzi, należy słusznie do jedynego Kościoła Chrystusa (ad unicam Christi Ecclesiam iure pertinent)"⁴⁶ . SOBÓR WATYKAŃSKI II, Decretum de oecumenismo “Unitatis redintegratio", n. 3. Również tutaj wyraźnie widać, że w przekonaniu Soboru -jakie zresztą być mogłoby inne? — jedynym Kościołem Chrystusowym jest Kościół Katolicki. Niemal bezpośrednio po słowach przytoczonych, Vaticanum II o wspomnianych cząstkach-pierwiastkach oświadcza, że “Duch Chrystusa nie wzbrania się posługiwać się nimi jako środkami zbawienia, których moc pochodzi (derivatur) z samej pełni łaski i prawdy powierzonej Kościołowi Katolickiemu (quae Ecclesiae Catholicae concredita est)"⁴⁷. Tamże. Owe zaś pierwiastki “jako dary będące własnością Kościoła Chrystusowego (Ecclesiae Christi propria) nakłaniają do jedności katolickiej"⁴⁸. Consitutio dogmatica de Ecclesia “Lumen gentium", n. 8 Pobudzają one w tym kierunku, dlatego i tylko dlatego, że “pochodzą (derivantur) ⁴⁹ Decretum de oecumenismo “Unitatis redintergratio", n. 3 z Kościoła Katolickiego; przy jakimkolwiek bowiem innym założeniu przytoczona wypowiedź po prostu byłaby niedorzeczna. Jeżeli tedy o darach, które - na podstawie swojego bytowego pochodzenia (derivatio) “z samej pełni łaski i prawdy powierzonej Kościołowi Katolickiemu"⁵⁰ Tamże - “nakłaniają do jedności katolickiej"⁵¹ . Constitutio dogmatica de Ecclesia “Lumen gentium", n. 8 . Sobór mówi, że są “własnością Kościoła Chrystusowego"⁵²; Tamże. to wynika stąd, że owym Chrystusowym Kościołem jest Kościół Katolicki.

Aby drogę zamknąć samym nawet pomysłom, zachciankom nagiętego tłumaczenia niektórych ogólniejszych wypowiedzi Soboru; Vaticanum II, jakby przy dźwięku spiżowych, uroczystych dzwonów, i to w samym - jak wspomniano - nadwyraz “otwartym" Dekrecie o ekumenizmie, podkreśla, że “pełnię... środków zbawczych (omnis salutarium mediorum plenitudo) osiągnąć można jedynie w Katolickim Kościele Chrystusowym (per solam Catholicam Christi Ecclesiam), który stanowi powszechną pomoc do zbawienia" ⁵³. Decretum “Unitatis redintegratio", n. 3. Należy dostrzec to jasne określenie: Jedynie w Katolickim Kościele Chrystusowym". W rzeczy samej nie można już było przejrzyściej ukazać, iż rzeczowym podłożem przymiotu katolickości - właścicielem tej cechy - jest Kościół Chrystusowy; a widać to (wprowadziwszy nawet pomocniczy nawias) najlepiej właśnie w zapisie źródłowym: “Catholica (Christi Ecclesia)". Jednocześnie zaś ta sama rzeczywistość, oglądana tylko jakby z drugiej strony, wykazuje, że katolickość jako przymiot będący własnością Kościoła Chrystusowego, pokrywa nie tylko ograniczoną część tego Kościoła, według niektórych stanowiącego rzeczywistość szerszą (nie jest więc ona czymś takim, jak czapka, która pokrywa jedynie pewną część ludzkiego dała zostawiając poza swoim zasięgiem wiele innych członków); lecz pokrywa-powleka ten Kościół zupełnie wyczerpująco, jak skóra człowieka pokrywa całe jego ciało. Pośród wielu innych tedy zupełnie jednoznacznych wyjaśnień danych przez Sobór, to oświadczenie z miażdżącą niemal, obfitą wyrazistością każdemu uświadamia, że Kościołem Chrystusowym jest Kościół Katolicki. Do tego zaś najwyższej wagi stwierdzenia dołączone są w Dekrecie słowa przypominające starożytnochrześcijańską już, ale niezmiennie młodą i wiążącą zasadę “Extra Ecclesiam nulla salus (poza Kościołem nie ma zbawienia)"⁵⁴. Por. SYNOD TOLEDAŃSKI XVI (693 r.), Symbolum, nn. 36-37:

DENZINGER-SCHOENMETZER 575: “Hujus etenim fidei Ecclesia sancta catholica, baptismatis aqua abluta, Christi sanguine pretioso redempta, quae neque in fide habet rugam neque maculosi perfert operis notam (cf. Eph. 5, 23-27), insignibus pollet, virtutibus claruit, Sanctique Spiritus donis referata coruscat. Ouae etiam cum Jesu Christo Domino nostro, capite suo, cujus corpus esse nequaquam ambigitur, est perenniter regnatura, atque omnes, qui nunc in ea minime consistunt sive constiterint aut ab ea recesserunt sive recesserint aut peccata in ea relaxari diffidentiae mało negaverint... perpetuae damnationis sentenia ulciscentur atque in fine saeculi cum diabolo ejusque sociis ignivomis rogis cremabuntur"; SOBÓR EKUM. LATERAŃSKI IV (1215 r.), Constitutio de fide catholica: Conciliorum oecumenicorum decreta 230 (33-38): “Una vero est fidelium universalis Ecclesia, extra quam nullus omnino salv a t u r, in qua idem ipse sacredos et sacrificium Jesus Christus, cujus corpus et sanguis in sacramento altaris sub speciebus panis et vini varaciter continetur, transsubstantiatis pane in corpus et vino in sanguinem potestate divina, ut ad perfidendum mysterium unitatis accipiamus ipsi de suo, quod accepit ipse de nostro"; ŚWIĘTE OFICJUM, Epistu!a ad archiepiscopum Bostoniensem (8 Aug. 1949): DENZINGER-SCHOENMETZER 3866-3872; Codex Iuris Canonici (auctoritate Ioanis PP. II promulgatus),can. 748: “§1. Omnes homines veritatem in iis, quae Deum eiusque Ecclesiam respiciunt, quaerere tenentur eamque cognitam amplectendi ac servandi obligatione vi legis divinae adstringuntur et iure gaudent. —§2. Homines ad amplectendam fidem catholicam contra ipsorum consdentiam per coactionem adducere nemini umquam fas est";2 Tim. 4, l -5: “Testificor coram Deo et Christo Jesu, quijudicaturus est vivos ac mortuos, per adventum ipsius et regnum ejus:

praedica verbum, i n s t a opportune, importune, argue, increpa, obsecra, in omni longanimitate et doctrina. Erit enim tempus, cum sanam doctrinam non sustinebunt, sed ad sua desideria coacervabunt sibi magistros prurientes auribus, et a veritate quidem a u d i t u m a v e r t e n t, ad fabulas autem convertentur. Tu vero vigila in omnibus, labora, opus fac evangelistae, m i n i s t e r i u m t u u m i m p l e"; Codex Juris Canonici (Piix X, Pontificis Maximi, jussu d i g e s t u s, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus), can. 1322 - §2: “Ecclesiae, independenter a qualibet dvili protestate, jus est et o f f i c i u m g e n t e s omnes evangelicam doctrinam docendi, hanc vero rite ediscere v e r a m q u e Dei Ecclesiam amplecti omnes divina lege tenentur".

Mówi tam bowiem Sobór o pełni środków zbawczych, osiągalnej “jedynie w Katolickim Kościele Chrystusowym, który stanowi powszechną pomoc do zbawienia (generale auxilium salutis). Wierzymy mianowicie, że jednemu (uni) Gronu Apostolskiemu, któremu przewodzi Piotr (Petrus praeest), powierzył Pan wszystkie dobra Nowego Przymierza celem utworzenia jednego (unum) Ciała Chrystusowego na ziemi, z którym powinni zjednoczyć się całkowicie wszyscy, już w jakiś sposób (aliquo modo) przynależący do Ludu Bożego"⁵⁵ . Decretum de oecumenismo “Unitatis redintegratio", n. 3. Widać tu zupełnie jasno, że ci ludzie jeszcze nie należą do “Ciała Chrystusowego na ziemi", którym jest “Katolicki Kościół Chrystusowy"; choć, przy spełnieniu określonych warunków, w różnym stopniu mogą należeć do “duszy (anima) Kościoła" ⁵⁶. Zob. przypis 42. Warunki konieczne w tym względzie zostały wyszczególnione m. in. w przytaczanym już tutaj liście ŚWIĘTEGO OFICJUM, Epistula ad archiepiscopum Bostoniensem (8 Aug. 1949): DENZINGER-SCHOENMETZER 3870, 3872: “Quandoquiem ut quis aeternam obtineat salutem, non semper exigitur, ut eidem voto et desiderio adhaereat. Hoc tamen votum non semper explidtum sit oportet, prout accidit in catechumenis, sed ubi homo invincibili ignorantia laborat, Deus quoque implicitum votum acceptat, tali nomine nuncupatum, quia illud in ea bona animae dispositione continetur, qua homo voluntatem suam Dei voluntati c o n f o r m e m v e l i t... -Quibus verbis providentibus tam eos reprobat (Pius PP. XII), qui omnes solo voto implicito Ecclesiae adhaerentes a salute aeterna excludunt, quam eos, qui falso asserunt, homines in omni religione aequaliter salvari posse. Neque etiam putandum est, quodcumque votum Ecclesiae ingrediendae sufficere, ut homo salvetur. Requiritur enim, ut votum, quo quis adEcclesiam ordinetur, perfecta caritate informetur; nec votum implicitum effectum habere potest, nisi homo f i d e m h a b e a t s u p e r n a t u r a l e m". W tym miejscu załączono świadectwo Listu do Hebrajczyków (11, 6): “Sine fide autem impossibile placere Deo; credere enim oportet accedentem ad Deum quia est et inquirentibus se remunerator fit"; a także oświadczenie SOBORU EKUM. TRYDENCKIEGO, Decretum de iustificatione (Jan. 1547), cap. 8: Quo modo intelligatur, impium per fidem et gratis iustificari:Conciliorum oecumenicorum decreta 647 (13-21). Nieco szerzej sprawę tę naświetla Vaticanum II w Kontytucji dogmatycznej o Kościele, gdy mówi, że “we wspólnocie kościelnej prawowicie istnieją Kościoły okręgowe (particulares), korzystając z własnej tradycji, przy czym nienaruszony pozostaje prymat Stolicy Piotrowej (primatus Petri Cathedrae), która całemu zgromadzeniu miłości przewodzi (praesidet) ...Do tej zatem katolickiej jedności (catholicam unitatem) Ludu Bożego... powołam są wszyscy ludzie i w różny sposób do niej należą lub są jej przyporządkowani (pertinent vel ordinantur), czy to wierni katolicy, czy to inni wierzący w Chrystusa, czy wreszcie wszyscy w ogóle ludzie, z łaski Bożej powołani do zbawienia" ⁵⁷. Constitutio dogmatica “Lumen gentium", n. 13. Nie powinno się przeoczyć, że podobnie jak w Dekrecie “Unitatis redintegratio" występuje określenie “Katolicki Kościół Chrystusowy", łącznym ustawieniem obydwu określeń “przypierające do muru"; tak w dopiero co przytoczonej Konstytucji dogmatycznej występuje nazwa dwuokreślnikowa “katolicka jedność Ludu Bożego (catholica Populi Dei unitas), która - pośród wielu innych świadectw - jak najwyraźniej poucza, że Ludem Bożym jest Kościół Katolicki. Rzeczą jest już wiadomą, że pośród wymienionych tu społeczności, jedynie wierni katolicy należą (pertinent) do “Ciała Chrystusowego na ziemi"⁵⁸ Decretum de oecumenismo “Unitatis redinegratio", n. 3. , którym jest Kościół; natomiast “inni wierzący w Chrystusa, czy wszyscy w ogóle ludzie, z łaski Bożej powołani (vocati) są do zbawienia" ⁵⁹ Constitutio dogmatica de Ecclesia “Lumen gentium", n. 13 .- znajdując się w stanie różnorakiego uwarunkowania (diversis rationibus ordinantur), czyli na zasadzie możności zakorzenionej w powołaniu (vocatio) - na istotowo innym poziomie, bo tylko “w jakiś sposób (aliquo modo) należą do Ludu Bożego" ⁶⁰ Decretum de oecumenismo “Unitatis redintegratio", n. 3. , pod warunkiem, że jest w nich obecne przynajmniej niewyraźne pragnienie (votum ac desiderium saltem implicitum) wejścia do Kościoła prawdziwego⁶¹ Por. ŚWIĘTE OFICJUM, Epistula ad archiepiscopum Bostoniensem (8 Aug. 1949): DENZINGER-SCHOENMETZER 3870-3872; SOBÓR WATYKAŃSKI II, Constitutio dogmatica de Ecclesia “Lumen gentium", nn. 14,16: “Ouare illi homines salvari n o n p o s s e n t, qui Ecclesiam Catholicam a Deo per lesum Chrisum ut necessariam esse conditam non ignorantes, tamen vel in eam intrare, vel in eadem perseverare noluerint... — Qui enim Evangelium Christi Eiusque Ecclesiam sine culpa ignorantes, Deum tamen sincero corde quaerunt, Eiusque voluntatem per conscientiae dictamen agnitam, operibus adimplere, s u b g r a t i a e influxu, conantes, aeternam salutem consequi possunt". Przypomina tę konieczność Konstytucja w słowach bezpośrednio następujących za wyżej wymienionymi: “Sobór Święty... uczy, opierając się na Piśmie Świętym i Tradycji (Sacra Scriptura et Traditione innixa), że ten pielgrzymujący Kościół konieczny jest do zbawienia (necessariam esse ad salutem). Chrystus bowiem jest jedynym Pośrednikiem i drogą zbawienia; On, który staje się nam obecny w Ciele swoim, którym jest Kościół. On to, wyraźnie podkreślając konieczność wiary i chrztu (por. Mk. 16,16; J. 3,5), potwierdził jednocześnie konieczność Kościoła, do którego ludzie wchodzą przez chrzest jak przez bramę. Nie mogliby tedy być zbawieni ludzie, którzy wiedząc (non ignorantes), że Kościół założony został przez Boga za pośrednictwem Jezusa Chrystusa jako coś koniecznego, mimo to nie chcieliby (noluerint) czy to wstąpić do niego, czy też w nim wytrwać" ⁶²; Constitutio dogmatica de Ecclesia “Lumen gentium", n. 14 tacy ludzie, jak to podkreśla Sobór, “nie mogliby być zbawieni (salvari non possent)".